Om meerdere redenen is het ‘mediterraans dieet’ in 2010 uitgeroepen tot UNESCO immaterieel cultureel erfgoed. Dit dieet is wereldwijd hét voorbeeld van een uitgebalanceerd, gezond eetpatroon. Olijfolie is daarbij de moeder die alle elementen van dit patroon verbindt.
De Amerikaan Ancel Keys maakte met zijn ‘Seven Countries Study’ al in de jaren ’60 duidelijk dat in de mediterraanse landen (met een dieet rijk aan onverzadigde vetten) het aantal gevallen van hart- en vaatziekten een stuk lager lag dan in de meer noordelijke landen met een dieet rijk aan verzadigde vetten (boter, melk, rood vlees, …). Van olijfolie alleen blijf je geen gezond mens; maar het is wel een belangrijk ingrediënt dat de balans helpt goed te houden.
Ook bij warme bereidingen behoudt olijfolie zijn goede eigenschappen. Het is een misverstand dat je olijfolie niet zou mogen verhitten. Van alle plantaardige vetten is een goede kwaliteit (gefilterde!) olijfolie, m.n. extra vierge, één van de meest hittebestendige (door zijn hoge ‘rookpunt’) en zeker de gezondste.
In premium evoo’s zitten bestanddelen waar voedingsdeskundigen en artsen lyrisch over zijn. Zo bestaan ze grotendeels uit enkelvoudig onverzadigde vetzuren en zitten ze vol natuurlijke antioxidanten (polyfenolen, vitamine E). Die helpen onder andere ons lichaam schoon te houden (en ons ‘cholestorol’ niveau en het risico op hart- en vaatziekten laag).
Ook is wetenschappelijk aangetoond dat bepaalde bestanddelen in extra vierge olijfolie een heilzame werking kunnen hebben. Zo is oleuropeïne het belangrijkste polyfenool in olijfolie. Deze krachtige antioxidant wordt in verband gebracht met positieve effecten op diabetes. Ze is verantwoordelijk voor de bittere smaak en is in een kwaliteitsevoo volop aanwezig.
Ook is het polyfenool oleocanthal rijkelijk aanwezig in een goede evoo. Deze antioxidant is verantwoordelijk voor de scherpe, prikkelende sensatie achter in de keel, lijkt erg op de werkzame stof in ibuprofen en heeft als zodanig o.a. een ontstekingsremmende werking. Ook is aangetoond dat oleocanthal in staat is om in onze hersenen bepaalde eiwitten te elimineren die in verband worden gebracht met de ontwikkeling van Alzheimer (studie gepubliceerd in ACS Chemical Neuroscience).
Extra vierge olijfolie bestaat voor het grootste deel uit enkelvoudig onverzadigde omega 9-vetzuren. En wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de volledige (goede) balans van omega 3-, 6- en 9-vetzuren in extra vierge olijfolie vrijwel identiek is aan die van moedermelk. Sowieso een perfecte aanvulling op het familiedieet dus.
Olijfolie is zeker geen medicijn, maar sommige mensen gebruiken evoo’s met een hoog polyfenolgehalte wel als dagelijks supplement voor hun welzijn. Voedingsdeskundigen zijn het er in ieder geval over eens dat een dagelijkse consumptie van 20 à 25 gram (2 eetlepels) goede kwaliteit extra vierge olijfolie per dag onderdeel zou moeten uitmaken van elk gezond dieet.